Een recente uitspraak kan de btw-behandeling van pensioenen ingrijpend veranderen. Het hof oordeelde dat Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden pensioenfondsen btw moeten heffen over de volledige pensioenpremies die zij innen van werkgevers. Daarmee wordt de traditionele btw-vrijstelling voor pensioenregelingen op losse schroeven gezet. 

Tot nu toe gold pensioen als een vorm van verzekeringsdienst, waarvoor een vrijstelling geldt. Het hof ziet dat anders: omdat werknemers in sommige gevallen ook aanspraak kunnen maken op pensioen zonder dat er aantoonbaar premie is betaald, past dit volgens de rechter niet meer binnen het klassieke verzekeringsbegrip. De uitvoeringsdienst van het fonds aan werkgevers wordt aangemerkt als een btw-belaste prestatie. 
 
Wat betekent dit in de praktijk? 
Vooral werkgevers zonder (volledig) aftrekrecht denk aan zorginstellingen, onderwijsorganisaties, overheden en delen van de financiële sector worden geraakt. Zij kunnen de extra 21% btw op pensioenpremies niet verrekenen, waardoor de loonkosten direct stijgen. Ook administratieve processen zoals facturatie, kostprijsberekening en afspraken met pensioenuitvoerders kunnen herziening vragen. 
 
Juridische en beleidsmatige onzekerheid 
De uitspraken gaan over de bedrijfstakpensioenfondsen voor bakkers en schilders, maar kunnen brede navolging krijgen. Brancheorganisaties en pensioenfondsen bestuderen de gevolgen en overleggen met ministeries. Cassatie mogelijk en ook reparatiewetgeving wordt genoemd. 
De Pensioenfederatie benadrukt dat de vrijstelling volgens haar nog steeds wettelijk is verankerd, zeker in het licht van het nieuwe pensioenstelsel waarin fondsen voor de btw juist als collectieve beleggingsfondsen worden beschouwd. 
 
Overgangsperiode cruciaal 
Totdat een fonds daadwerkelijk is overgestapt naar het nieuwe stelsel, geldt de huidige uitleg van het hof. Fondsen die nog niet zijn overgegaan, kunnen dus structureel met btw-heffing worden geconfronteerd met mogelijk aanzienlijke financiële impact voor aangesloten werkgevers. 
 
Mogelijke gevolgen 
Deze uitspraak legt een potentiële “btw-bom” onder bestaande pensioenregelingen. Werkgevers doen er goed aan de mogelijke gevolgen tijdig te analyseren en waar nodig hun administratieve processen en afspraken met fondsen tegen het licht te houden.